Fesleğenin getirdikleri..
Fesleğen yüzlerce yıldan beri hem
gıda olarak, hem baharat olarak hem de tedavi edici etkisinden yararlanmak
amacıyla kullanılmaktadır. Fesleğen Latince “Ocimum basilicum”, İngilizce “Sweet Basil” isimli bitkiye işaret eder.
Nane, kekik, biberiye, lavanta ve adaçayı gibi pek çok kokulu bitkiyi içeren
Lamiaceae familyasından bir bitkidir.
Ocimum basilicum |
Fesleğenin Hindistan kökenli bir
bitki olduğu, bunun yanında dünyanın her köşesinde yaygın olarak yetiştiği ve
yetiştirildiği görülmektedir. Fesleğen ile ilgili ilk kayıtlar M.S. 807 yılına
kadar uzanmakta ve o dönemde Çin’in Hunan bölgesinde kullanıldığı belirtilmektedir.
Gıda olarak tüketilen bir bitki
olması nedeniyle fesleğenin farklı kültürlerde farklı varyeteleri kullanılmaktadır.
Ocimum basilicum daha çok İtalyan mutfağında, O. basilicum var thytsiflora (Thai Fesleğeni), O. X
citriodorum (Limon kokulu fesleğen), O.
tenuifolium gibi türler ise daha çok Asya da tercih edilmektedir.
Ülkemizde fesleğen ya da reyhan ismiyle bilinmekte ve yine O. basilicum'a yaygın olarak rastlanmaktadır.
Eski Mısır’da mumyalamada
kullanılmış, eski Yunan’da “basilikon
phuton” yani saraya ait bir bitki olarak adlandırılmakta ve “Basil”
isminin de buradan geldiği düşünülmektedir. Ayrıca fesleğenin farklı
kültürlerde farklı sembolik anlamları da vardır. Örneğin Yahudi kültüründe oruç
esnasında kuvvetlendirdiği, Portekiz’de dini bayramlarda sevdiklerine verilen
bir hediye olduğu söylenmektedir.
Günümüzde fesleğen hem
mutfaklarda kullanılan çok önemli ve yaygın bir baharat, hem parfüm, hem tütsü
hem de önemli bir tıbbi bitkidir. Genellikle taze olarak kullanımı tercih
edilir, kurutulması durumunda kokusunun büyük çoğunluğu kaybolur. Kurutmak
yerine dondurulması ile kokusunu daha fazla muhafaza eder. Kurutulacaksa
gölgede kurutulmalı yapraklarının kararmasına izin verilmemelidir. Fesleğen çok iyi bilinen bir sos olan pesto sosun en temel bileşenini oluşturmaktadır.
Pesto sos |
Son yıllarda yapılan bilimsel
çalışmalar fesleğen uçucu yağının kuvvetli bir antioksidan, antiviral ve antimikrobiyal
olduğunu göstermektedir. Ayrıca sinek kovucu özelliği de gösterilmiş ve salgıladığı koku sayesinde bulunduğu
ortamlara sivrisinek gelmesini engellemektedir.
Bahçelerde, balkonlarda, pencere önlerinden rüzgarla gelen fesleğen kokusu, ya da elinizi üzerinde gezdirdiğimizde gelen ferahlık en güzel yanı olsa gerek..
Fesleğen kokulu günler dileğiyle..
Bir de Ayna'dan "Fesleğen kokulu yarim" dinleyelim...
Kaynaklar:
Sullivan C., Food For Thought: The Science, Culture,
& Politics of Food in Spring, 2009.
Ahmad CH, British Journal of
Pharmaceutical Research, 7(5), 330-339, 2015.
(1) https://gobotany.newenglandwild.org/species/ocimum/basilicum/
Yorumlar
Yorum Gönder