Uçucu yağ kullanımında nelere dikkat edilmeli ? Aromaterapi ne kadar güvenli ?

Gün geçmiyor ki uçucu yağlar ile ilgili tanıtımlar reklamlar karşımıza çıkmasın. Uçucu yağlar bitkilerden elde edilen, oda ısısında sıvı olmakla beraber kuvvetli kokulu, 40^oC’ nin üzerinde uçucu olan karışımlardır. Uçucu yağlar parfümeride, aromaterapide, ilaç sanayinde, kozmetik endüstrisinde, yiyecek ve içeceklere aroma verilmesinde ve bunların dışında birçok farklı alanda kullanılır. Özellikle aromaterapinin son yıllarda yaygın olarak kullanılması uçucu yağların önemini bir kat daha artırmış, kullanımını yaygınlaştırmış ve bununla beraber de uçucu yağlarla ortaya çıkan riskleri de gündeme getirmiştir.

Lavanta (1)

Elbette bir başka yazımda uçucu yağların faydalı etkilerinden bahsetmek istiyorum. Güzel kokularının yanında antibiyotikten sakinleştiriciliğe o kadar önemli etkileri var ki aslında dikkatli kullanımla zararlı etkileri bertaraf edilerek tüm faydalı etkileri öne çıkarılabilir.

Şimdi kısaca uçucu yağlar kullanılırken dikkat edilmesi gerekenler:

Seyreltilmeden kullanılmamalı.

Uçucu yağlar çok konsantre oldukları için, doğrudan doğruya kullanıldıklarında cilt üzerinde yanma ve tahrişe sebep olurlar.  Bu yağları seyreltmek için su doğru bir çözücü değildir. Çünkü bildiğiniz gibi yağlar su ile karışmazlar. Dolayısıyla genellikle tatlı badem yağı, zeytin yağı, jojoba, avokado, üzüm çekirdeği yağı gibi bir taşıyıcı yağ ile karıştırılarak kullanılmalıdırlar. Seyreltme oranları kullanılan uçucu yağa göre değişecektir.

Mukoz membranlara uygulanmamalı.

Bir diğer önemli konu uçucu yağların ağız, boğaz ve vajina gibi mukoz membranlara uygulanmasından tahrişe ve zararlı etkilere sebep olacağı için kaçınılmalıdır. Benzer şekilde açık yaralara hiçbir şekilde uygulanmamalıdır.

Ağızdan kullanım (Dahilen):

Öncelikle yağların doğrudan doğruya ağızdan kullanımında yukarıda bahsettiğimiz gibi mukoz membran hasarı meydana gelecektir. Dolayısıyla hekim tarafından dahilen alınması tavsiye edilen kapsüle edilmiş yağlar yerine haricen kullanım için üretilmiş sıvı formların kullanılması kesinlikle zararlıdır. 

Hassas ciltler için seyleltilmiş formar bile risklidir.

Özellikle güneş hassasiyeti olan ciltlerde örneğin Citrus (Portakal, limon vb) uçucu yağların kullanımı lekelenmeleri artıracaktır. Bu nedenle güneş hassasiyeti olanların bu tür ürünleri kullanmamaları ya da dikkatli kullanmaları gereklidir.

Limon yağı

Alerjik kişilerin uçucu yağları kullanırken özellikle dikkat edilmeleri gereklidir.

Herkes için aynı şekilde tavsiye edilmekle birlikte özellikle alerjik kişilerin uygun şekilde seyreltilmiş bir uçucu yağı ilk kez kullanacaklarında vücudun küçük bir kısmında (kolun iç yüzü gibi) denedikten sonra herhangi bir alerjik reaksiyona sebep olmazsa büyük alanlarda uygulamaları uygun olacaktır.  

Hamilelikte..

Hamilelikte ve süt verme sürecinde yeterli araştırma olmadığı için uçucu yağların dahilen kullanımından kaçınılmalıdır. Adaçayı, karanfil, rezene, mercanköşk, kekik, pelinotu, ardıç, biberiye gibi uçucu yağların kullanımından özellikle kaçınılmalıdır. Bunun yanında lavanta, gül ve papatya yağları içeren losyon ve banyo ürünlerinin genel olarak güvenilir olduğu düşünülmektedir.

Ardıç Yağı

Görüldüğü gibi dikkat edilmesi gereken birkaç küçük ama önemli nokta ile uçucu yağların ve aromaterapötiklerin güvenli bir şekilde kullanımı sağlanabilecektir.

Mis kokulu günler dileğiyle..

Bakkali ve ark., Food and Chemical Toxicology 46 (2008) 446–475

Posadzki P ve ark., International Journal of Risk & Safety in Medicine 24 (2012) 147–161.

Sibbritt D ve ark., Journal of The Australian Colege of Midwives 27 (2014) 41-45.
(1) http://kittycolemannaturalbliss.ca/aromatherapy/